Ndai mungkan gaw, shinggyim masha hte sak hkrung dusat du-myeng ni hpe shi a ntsa shanu nga na matu, aten ladaw masat langai du hkra ahkang jaw da nga ai.Dai aten ladaw hpe maram masam nna, manu shadan hkan sa chye ra nga ga ai.
Shinggyim masha hte dusat du-myeng ni gaw, ahkaw ahkang lu ai daram, chye chyang ai daram mungkan a n grin ai shing-ra tara hta, ka manawt lawm ra nga ai. Dai zawn ka manawt lawm ra ai shingra tara hta, tinang n kam tim manawt lawm ra ai zawn tinang nan myit lawm nna, ka manawt ra ai ,n hprai mai ai ka hkrang mabyin ni hte shing-ra mungsang masa ni mung lawm nga ai.Sharaw ngu ai dusat langai gaw, share shagan matse myit n rawng ai shannga ngu ai dusat hpe rim sha yang sha, asak hkrung lu nga ai.Galang ngu ai u dusat mung , mara kata ai uhkrudu hpe rim sha nna asak hkrung ra nga ai.Ndai zawn ka lawm ra ai ka hkrang gaw ,n tara ai lam re ai hpe chye tim, shing-ra tara e nan ka shangun ai majaw, ka manawt lawm ra nga ai. Ndai gaw, dusat du-myeng ni ai mabyin daw rai nga ai.
Shinggyim masha ni hpang maga de nna, bai yu ga nga yang, shinggyim masha ngu ai gaw, maram masam dinglik dinglun lu ai machye machyang bawnu hpe jai lang nna,dusat du-myeng ni hta grau hkra, lam shagu hta garan ginhka, myitmang jahpra chye nga ai.Galaw hkawm sa ,jasat jasa lu nga ai.Dai majaw ,mungkan a labau hpe yu ai shaloi; ka-ang hkup gaw, shinggyim masha ni a labau rai nga ai hpe mu lu na rai nga ai.Mungkan ga hte hpawn, karai hpan da hkrum sai shinggyim masha ni a shani shagu, aten shagu shamu shamawt ka manawt dingsawt hte tsun shaga galaw hkawmsa ai mabyin mi hta labau tai mat wa ai rai nga ai.
Ndai zawn, labau langai mi hpe shabyin lu ai, masha gaw, kaga masha wa a ntsa e lam langai ngai hku nna ka-up lu ai shingkang shingwang arawng sadang nga ai. Laklai shai ai atsam lu ai wa rai nga ai. Ndai atsam lu hkra, gara kaw na tam la na, kadai wa jaw ya na.Kadai mung jaw ya na n re.Tinang nan shakut shaja la ra nga ai.Mungkan a labau hpe shabyin lu ai,galai shai shangun lu ai ngu ai ni gaw,buga ginra langai mi kaw na ningbaw ningla ni du hkra,lawm nga ai. Shanhte ni hta hpa baw laklai a ta? Hpa baw jan nga ai kun? Myit yu hpa rai nga ai. Shanhte mung,shinggyim masha sha rai nga ai. Raitim,shanhte hta laklai ai lam lawm nga ai.Dai gaw Karai shi hpe laksan jaw da ai kun? Dai mung n rai nga ai. Daini anhte hte ni dik gashadawn langai madun ga nga yang,William Bill H.Gates rai nga ai.1955 ning,October (28) ya hta shangai ai. Kawa gaw Tara kasa rai nna, Kanu gaw Jawng Sarama rai nga ai.Shi gaw Shadip magam lawu tsang jawng kaw hpaji sharin hpang ai. Asak (13)ning re ai kaw nna,mungkan a shawnglam shing-ran hpe myit yu nna yawshada ai pandung (Mangan) tawn let, shakut sa wa rai nga ai.2006 ning hta shi gaw, Micro software Corporation a Chairman rai nga ai. Mungdan (85) kaw bungli masha (55000) hte bungli galaw nga ai Corporation Kaba a ningbaw ningla rai nna, mungkan hpe akyu jaw lu ai lam hta gumhkawng dik ai wa nan rai nga ai. Ndai zawn shawnglam shing-ran kaja hpe chye mu nna, yawshada ai pandung de n du du hkra shakut shaja sa wa ra ai gaw ahkyak madung rai nga ai.
Mungkan ga gaw, magrau grang kaja ai masha ningbaw ni hpe lu magang ,mungkan a labau gaw grau tsawm magang rai nga ai. Ningbaw ningla kaja ni hpe lu hkra kade ram ahkyak nga ai ngu ai hpe bai myit sawn sumru yu rai ai ga san pru wa nga ai.
Ndai Ga san ? hpe gara hku htai na mahtai gaw aloi sha rai nga ai. Dai mahtai gaw, daini na ramma ni sha rai nga ai. Ramma ngu ai ni gaw ,amyu langai, mungdan langai a matu,ahkyak dik rai nga ai. Manu dan dik rai nga ai. Mungkan a labau hpe galai gumlang kau lu ai atsam gaw,ramma ni kaw sha nga nga ai. Ramma ngu ai gaw, kanu kawa bau lakawn makrai, pyawdik la ai ma prat hte myitru sumru dingla ugut gu ai masha kaba yan a lapran na prat ladaw hpe ngu ai rai nga ai. Ndai ladaw kaw na ramma ni gaw, du na ten na mungkan a ningbaw ningla ni rai nga ai. Dai majaw, Ramma ni gaw ,amyu langai, mungdan langai hte ndai mungkan hta ahkyak dik ai shara kaw du taw nga ai shinggyim sha ni rai nga ai ngu ai hpe dum ra nga ga ai re.
Daini na mungkan hpe galai shai gumlang kau lu ai atsam gaw ramma ni a lata kaw sha nga ai. Mungkan ga a labau kaning rai na? Gara maga de yawng na kun? Gara hku byin wa na kun? ngu ai hpe chye mayu yang, mungkan mungdan shagu hkan na Ramma ni a shamu shamawt ai, myit sumru ai jasat jasa hpe maram yu yang, chye lu na rai nga ai. Ramma hte Globel Idea gaw ahkyak dik rai nga ai. Ramma ni hpa hpe myit maju jung ra ai. Hpa baw hpaji hpe gara hku myit n-gun dat nna sharin hkaja la ra ai. Gara hku sumru dinglik ra ai. Gara maga de nna, gara hku mu mada hkam la yaw shada pandung jahkrat ra ai ngu ai hpe dumhprang chye chyang ra sai. Daini gaw, Globalization prat rai sai, re majaw, Globel Idea nga ra sai. Ngai sawn dinglik yaw shada ai lam gaw, anhte a mungdan, anhte a mungkan hte bung nga ai kun? ngu ai hpe dum ra sai.
Mungkan ga gaw, Lani hte lani galai shai wa nga ai. Shamyen ninggang prat, Gumchying gumsa prat n rai sai. Nga hkang lagyyawk kaw na shu tek reng ai nga n mai ai prat rai sai. Madin bunghku n nga ai branglang prat rai sai. Mungkan ga mung, kahtawng mare zawn rai mat wa sai hpe dum ra sai. Daini na anhte a mungdan gaw, mungkan madan dep ai hku chye myit chye mang ai Ramma;Zen let magrau grang bawnu nyan hpaji kung zet ai Ramma; Nanghpam malu masha hpe n ju n dawng, koi gam nna, hkumhkrang hkam kaja n-gun lapyin rawng ai Ramma; Amyu hte mungdan hpe tsawra ai Ramma; Shinggyim labau hpe tsawm htap hkra, ka shatsawm mayu ai Ramma ni hpe sha ala nga ai mungdan re ai hpe dumhprang let, mungkan madang dep ai yaw shada pandung the shanglawm shing-ran hpe masing masa jaw jaw dinglik dinglun mu mada chye chyang wa lu hkra, lahkrip ra ra shakut sa wa ga ngu ga saw dat ai rai.
Bum Shanghkawng